รักปากมดลูกของคุณเอง
“รักปากมดลูก” หมายถึงอะไร?
พวกเราที่ Vira อยากช่วยให้คุณได้เรียนรู้เกี่ยวกับส่วนต่าง ๆ ของระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง เพื่อที่คุณจะได้รักและใส่ใจมันเหมือนที่เรารัก!
แม้ว่า “ปากมดลูก” จะยังเป็นเรื่องลึกลับสำหรับใครหลายคน แต่มันคือส่วนที่สำคัญอย่างยิ่งของร่างกาย ที่มีบทบาทจำเป็นต่อสุขภาพทางเพศและการเจริญพันธุ์ มาเรียนรู้เพิ่มเติมกับเราเถอะ
ปากมดลูกคืออะไร?
ปากมดลูก คือส่วนล่างของมดลูกที่แคบลงและเชื่อมต่อกับช่องคลอด มีบทบาทสำคัญในระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิง ไม่ว่าจะเป็นการช่วยให้ประจำเดือนไหลเวียนได้ตามปกติ การมีส่วนร่วมในกระบวนการคลอดบุตร และการทำหน้าที่เป็นทางผ่านระหว่างอวัยวะสืบพันธุ์ภายในและภายนอก ในระหว่างตั้งครรภ์ ปากมดลูกจะช่วยปกป้องทารกภายในมดลูก ปากมดลูกยังผลิตมูกปากมดลูกด้วย ซึ่งมีความสำคัญอย่างมากต่อภาวะเจริญพันธุ์และสุขภาพการสืบพันธุ์โดยรวม หากไม่มีมูกนี้ อสุจอจะไม่สามารถเดินทางไปพบไข่ได้ ทำให้ไม่สามารถเกิดการปฏิสนธิขึ้นได้ (Sylacauga, 2025).
แม้ปากมดลูกจะมีหน้าที่สำคัญมาก แต่คนส่วนใหญ่หรือผู้หญิงเองกลับยังรู้ไม่มากนักเกี่ยวกับอวัยวะส่วนนี้พวกเราต้องการเพิ่มความตระหนักรู้เกี่ยวกับสุขภาพของปากมดลูก เพื่อให้เข้าใจถึงโรคต่าง ๆ ที่อาจเกี่ยวข้องได้ เช่น มะเร็งปากมดลูก
เราควรเริ่มต้นด้วยการรู้ว่าปากมดลูกมีหน้าตาเป็นอย่างไร เพราะการรู้จักรูปร่างหน้าตาของอวัยวะในร่างกายตัวเอง เป็นสิ่งสำคัญเสมอเมื่อต้องการทำความเข้าใจสุขภาพของเราให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
นี่คือภาพที่เป็นวิทยาศาสตร์มากขึ้น:
และที่นี่เรามีภาพจริงของปากมดลูกบางส่วน
หากคุณอยากสำรวจแกลเลอรีปากมดลูก เพื่อดูว่าปากมดลูกมีหน้าตาอย่างไรในแต่ละช่วงวัย หรือแต่ละระยะของรอบการเจริญพันธุ์สามารถคลิกชมได้ที่ลิงก์นี้ แกลเลอรี
ทำไมสุขภาพปากมดลูกจึงสำคัญ?
สุขภาพปากมดลูกไม่ใช่แค่ปัญหาสุขภาพของผู้หญิงเท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องของการเสริมสร้างพลังให้กับตัวเอง
มะเร็งปากมดลูกถือเป็นหนึ่งในมะเร็งที่สามารถป้องกันได้มากที่สุด แต่ถึงอย่างนั้น มะเร็งชนิดนี้ก็ยังคงเป็นหนึ่งในสาเหตุการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งอันดับต้น ๆ ของผู้หญิงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเป็นมะเร็งที่พบบ่อยเป็นอันดับสี่ของผู้หญิงทั่วโลก (องค์การอนามัยโลก หรือ WHO, 2024)
ภาระโรคระบาดของมะเร็งปากมดลูกในไทย
- มะเร็งปากมดลูกเป็นหนึ่งในมะเร็ง 3 อันดับแรกที่พบมากที่สุดในผู้หญิงไทย (IARC, 2020)
- ในปี 2020 มีผู้หญิงไทยมากกว่า 8,600 คนได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งปากมดลูก และมีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้มากกว่า 5,000 คน (IARC, 2020)
เพราะฉะนั้น การเรียนรู้เกี่ยวกับมะเร็งปากมดลูกและการดูแลสุขภาพของปากมดลูกของเราจึงเป็นเรื่องที่สำคัญจริง ๆ
มะเร็งปากมดลูกมีความเชื่อมโยงกับไวรัส HPV — โดยส่วนใหญ่แล้ว HPV เป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกแทบทั้งหมด เราอยากแนะนำให้ลองศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับไวรัส Human Papillomavirus (HPV) ผ่านบทความในบล็อกของเราที่นี่ด้วยนะคะ เพราะการทำความเข้าใจไวรัสตัวนี้ จะช่วยให้เราดูแลตัวเองได้ดียิ่งขึ้นวัคซีน HPV สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปากมดลูกได้สูงถึง 90% หากได้รับก่อนมีการสัมผัสเชื้อ (CDC, 2023)
ลดความเสี่ยงมะเร็งปากมดลูกได้อย่างไร?
การตรวจคัดกรองอย่างสม่ำเสมอกับแพทย์ รวมถึงการฉีดวัคซีน สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปากมดลูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นี่คือ 3 ขั้นตอนง่าย ๆ ที่คุณสามารถทำได้เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งปากมดลูก:
- ตรวจ Pap Smear กับแพทย์เป็นประจำ
- รับวัคซีน HPV
- ตรวจ HPV DNA
Pap Smear
Pap smear หรือที่เรียกอีกชื่อว่า Pap test คือขั้นตอนทางการแพทย์ที่แพทย์จะทำการตรวจเพื่อตรวจสอบสุขภาพของปากมดลูก
ผู้หญิง (หรือใครก็ตามที่มีปากมดลูก) อายุระหว่าง 21 ถึง 30 ปี แนะนำให้ตรวจแปปสเมียร์ (Pap smear) ทุก 3 ปี ส่วนผู้ที่มีอายุ 30 ถึง 65 ปี แนะนำให้ตรวจ ทุก 5 ปี (Cleveland Clinic, 2024)
ระหว่างการตรวจ Pap smear พยาบาลหรือแพทย์จะเก็บตัวอย่างเซลล์เล็ก ๆ จากผิวบริเวณปากมดลูก โดยใช้แปรงนุ่มหรือไม้พายพลาสติก ซึ่งจะสอดเครื่องมือเข้าไปทางช่องคลอด ขั้นตอนนี้ใช้เวลาเพียงไม่กี่นาที อาจรู้สึกไม่สบายตัวเล็กน้อย แต่ไม่ควรรู้สึกเจ็บมาก ตัวอย่างเซลล์ที่เก็บได้จะถูกนำไปตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ เพื่อดูว่ามีความผิดปกติใด ๆ ที่อาจพัฒนาไปเป็นมะเร็งปากมดลูกหรือไม่
ไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวอะไรมากก่อนเข้ารับการตรวจ Pap smear แต่มีบางสิ่งเล็ก ๆ ที่อาจช่วยให้คุณรู้สึกสบายใจมากขึ้นระหว่างการตรวจ:
- พยายามหลีกเลี่ยงการนัดตรวจในช่วงที่คุณมีประจำเดือน
- ก่อนเข้ารับการตรวจ ควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์แบบสอดใส่ รวมถึงไม่ควรใส่สิ่งใดเข้าไปในช่องคลอด
- ไม่จำเป็นต้องกังวลเรื่องการโกนขน หรือทำอะไรที่ต่างไปจากปกติที่คุณดูแลบริเวณอวัยวะเพศ แค่ล้างทำความสะอาดเบา ๆ ด้วยน้ำเปล่าก่อนมาตรวจก็พอ และแนะนำให้ใส่กางเกงในผ้าฝ้ายเพื่อความสบายตัว
รับวัคซีน HPV
วัคซีน HPV เป็นวิธีหนึ่งในการปกป้องร่างกายจากเชื้อไวรัส HPV (Human Papillomavirus) สายพันธุ์ที่เป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกส่วนใหญ่
วัคซีน HPV จะมีประสิทธิภาพสูงที่สุดเมื่อได้รับก่อนเริ่มมีเพศสัมพันธ์ โดยปกติจะแนะนำให้ฉีดในเด็กผู้หญิงและผู้ชายตั้งแต่อายุประมาณ 9 ถึง 14 ปี แต่ก็ยังสามารถฉีดได้จนถึงอายุ 26 ปี
วัคซีนจะถูกฉีดเป็นจำนวน 2 หรือ 3 เข็มภายในระยะเวลาหลายเดือน ขึ้นอยู่กับอายุของแต่ละคน
หากคุณมีอายุระหว่าง 9 ถึง 14 ปี ควรได้รับวัคซีน 2 เข็ม โดยฉีดเข็มแรกที่เดือนที่ 0 และอีกเข็มห่างกัน 6–12 เดือน
แต่หากคุณมีอายุมากกว่า 14 ปี จะต้องได้รับวัคซีน 3 เข็ม โดยฉีดที่เดือนที่ 0, เดือนที่ 1–2 และเดือนที่ 6 นับจากเข็มแรก อย่าลืมปรึกษาแพทย์เพื่อเช็กว่า ควรฉีดวัคซีนแต่ละเข็มเมื่อใด เพราะอาจขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น กฎระเบียบของประเทศที่คุณอาศัยอยู่ หรือสุขภาพโดยรวมของคุณ
วัคซีน HPV เป็นวัคซีนที่ปลอดภัยมาก ผ่านการศึกษาและใช้อย่างแพร่หลายทั่วโลก ในประเทศไทย วัคซีนนี้ถูกบรรจุไว้ในหลายโครงการของระบบสาธารณสุข และมักมีให้บริการฟรีในโรงเรียนหรือคลินิกชุมชน (กระทรวงสาธารณสุข, 2567).
ถ้าคุณไม่แน่ใจว่าเคยได้รับวัคซีน HPV หรือยัง ลองสอบถามคนในครอบครัว หรือเช็กประวัติการฉีดวัคซีนกับคุณหมอหรือตามเวชระเบียนดูได้
ตรวจ HPV DNA
การตรวจหาเชื้อ HPV ด้วยวิธี HPV DNA test เป็นเครื่องมือคัดกรองที่มีความแม่นยำสูง โดยตรวจหาเชื้อไวรัส HPV ชนิดเสี่ยงสูงที่อาจก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก แตกต่างจากการตรวจ Pap smear ซึ่งเน้นดูความผิดปกติของเซลล์ การตรวจ HPV DNA จะสามารถตรวจพบเชื้อไวรัสได้แม้ในช่วงที่เซลล์ยังไม่แสดงความผิดปกติใด ๆ นั่นหมายความว่าเราสามารถรู้ความเสี่ยงได้เร็วยิ่งขึ้น และมีโอกาสดูแลตัวเองได้ทันเวลา
การตรวจ HPV DNA ดำเนินการในลักษณะที่คล้ายกับการตรวจ Pap smear โดยแพทย์จะใช้ไม้สวอบแบบนุ่มเก็บตัวอย่างเซลล์จากบริเวณปากมดลูก
การตรวจ HPV DNA แนะนำสำหรับผู้หญิง (หรือทุกคนที่มีปากมดลูก) ที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไป ถ้าคุณสนใจหรือสงสัยว่าการตรวจนี้เหมาะกับตัวเองไหม ลองปรึกษาแพทย์ดูได้เลยนะคะ หรือถ้าคุณรู้จักใครที่เคยตรวจมาแล้ว ลองชวนคุย แชร์ประสบการณ์กันก็เป็นวิธีที่ดีในการเรียนรู้และเตรียมความพร้อม
รักปากมดลูก
การรักปากมดลูกของคุณ ก็คือการรักร่างกายและสุขภาพของตัวเองเช่นกัน
การเรียนรู้เกี่ยวกับสุขภาพทางเพศและระบบสืบพันธุ์คือหนึ่งในวิธีที่ช่วยเสริมพลังให้กับตัวเอง และ Vira อยากชวนคุณเปิดบทสนทนาเรื่องสุขภาพปากมดลูกกับผู้หญิงรอบตัว ไม่ว่าจะเป็นแม่ พี่น้อง ลูกสาว หรือเพื่อน เพราะเรื่องนี้สำคัญ และเราไม่ควรต้องเรียนรู้กันเพียงลำพัง
แล้วคุณพร้อมหรือยัง...ที่จะรักปากมดลูกที่สวยงามของคุณ?
หากคุณมีคำถามหรืออยากพูดคุยเพิ่มเติม ทักหา Vira ทาง Instagram ได้เลย
ด้วยรัก,
Vira
